Makale

Tortikolis Nedir?

Tortikolis, boynun eğik durması hali, yani "eğri boyun" olarak tanımlanır. Genellikle boyun kaslarının (özellikle Sternokleidomastoid - SKM kasının) kasılması sonucu ortaya çıkar. SKM, başın dik durmasını sağlayan, kafanın arkasından köprücük kemiğine kadar uzanan önemli bir kastır.

Tortikolisli bebeklerde baş genellikle etkilenmiş kasın olduğu tarafa doğru eğilir, çene ise karşı yöne döner. Bebeğin başını sürekli aynı yöne çevirdiği fark edilir. Yenidoğanların yaklaşık %0,4’ünde görülür ve genellikle doğum sonrası veya ilk 2-3 ay içinde teşhis edilir.

Bebeklerde Tortikolisin Nedenleri

Tortikolis, boyun kasının kasılması sonucu gelişir ve sıklıkla doğumsal tortikolis olarak adlandırılır. Bu durumun nedenleri şunlar olabilir:

• Anne karnındaki pozisyon: Özellikle ters duruş (makat gelişi).
• Dolaşım bozukluğu: Kasın dolaşımının etkilenmesi.
• Doğum sırasındaki travma: Kas liflerinin yırtılması sonucu oluşan hematom veya fibrozis.
• Doğumsal anomaliler: Boyun kemiklerinin yapısal bozuklukları.
• Diğer nedenler: Nörolojik hastalıklar, görme veya işitme sorunları.

Kesin neden tam bilinmese de, doğum sırasında kasın sıkışması veya dolaşımının bozulmasının tortikolise neden olduğu düşünülmektedir.

Tortikolis Belirtileri

Tortikolisli bir bebekte şu belirtiler görülebilir:

1. Başını sürekli aynı tarafa çevirme: Bebeğin bir tarafa bakmayı tercih ettiği fark edilir.
2. Başın eğik görünmesi: Özellikle fotoğraflarda daha belirgin şekilde fark edilebilir.
3. Kafatasında düzleşme (plagiosefali): Başın bir tarafında düzleşme, diğer tarafında bombelik oluşur.
4. Yüz asimetrisi: Bir yanağın daha dolgun, bir gözün daha açık görünmesi veya çenenin kayması.
5. Boyunda ele gelen şişlik: Etkilenen kas üzerinde hissedilebilir.

Tortikolis Tedavisi

Tortikolis genellikle ağrısız bir durumdur ve düzenli egzersizlerle tedavi edilebilir. Tedavide amaç, kasılmış olan kası gevşetmek, zayıf olan kası güçlendirmek ve bebeğin başını orta hatta düz bir şekilde durdurmaktır. Bu süreçte şu yöntemler uygulanır:

1. Pozisyon Düzenleme

• Bebeği taşırken, beslerken veya oyun oynarken, başını sürekli eğri olan tarafın tersine yönlendirin.
• Sesli oyuncaklar veya görsel uyaranlarla dikkati zıt yöne çekin.
• Kucakta taşırken kısa olan kasın uzamasını sağlayacak şekilde tutun.

2. Esneme Egzersizleri

• Kasılmış olan kası gevşetmek için yapılır.
• Bebeğinizin huzurlu olduğu anlarda, hafif hareketlerle başlayın ve toleransına göre artırın.
• Egzersizler sırasında bebeğinizle konuşun, iletişim kurun.
• 30 saniyelik esnetme hareketleri yapın, ancak direnç gösterdiğinde bırakın.

3. Kas Güçlendirme Egzersizleri

• Bebeğiniz kafa kontrolü kazandıkça zayıf kasları güçlendirmek için yerçekimine karşı başını kaldırmasını sağlayın.
• Örneğin, yüzüstü pozisyonda tutarak kafasını kaldırmasını teşvik edin.

4. Motor Gelişimini Destekleme

• Denge ve kas gelişimini desteklemek için sırt üstü, yüzükoyun veya oturma egzersizleri yapın.
• Işıklı veya sesli oyuncaklarla bebeğin başını tortikolisin olduğu tarafın tersine çevirmesini sağlayın.
• Yüzükoyun ve sırt üstü dönme hareketleri yaptırın.

Tortikolis Tedavisinde İlerleme

Tedaviye erken başlanması önemlidir. Doğru egzersizler ve motor gelişimi destekleyici hareketlerle, genellikle 10-12 ay arasında tamamen düzelme sağlanır. Ancak, bir yaşına kadar iyileşme sağlanamayan durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.

Eğer bebeğinizde tortikolis belirtileri fark ederseniz, bir fizyoterapist veya çocuk doktoruna danışarak uygun tedavi sürecine başlamanız önerilir.